VỠ TỬ CUNG
BS. Nguyễn Thị Lê
- Đại cương
- Vỡ tử cung là một trong 5 tai biến sản khoa, có thể xảy ra trong thời kỳ mang thai, nhưng thường gặp nhất là trong chuyển dạ.
- Vỡ tử cung có triệu chứng điển hình là do vỡ tất cả các lớp của tử cung mà không phải do phẫu thuật , thường kèm chảy máu, có thể tống xuất một phần hoặc tất cả các phần thai vào ổ bụng.
2. Chẩn đoán
- Dọa vỡ tử cung trong chuyển dạ (Chỉ xảy ra trên tử cung không có sẹo mổ cũ)
– Sản phụ đau bụng nhiều
– Cơn co tử cung dồn dập, mạnh
– Vòng Bandl lên cao, tử cung có hình quả bầu.
– Dấu hiệu Frommel: hai dây chằng tròn bị kéo dài, căng như hai sợi dây đàn.
- Tim thai có thể bình thường, không đều hoặc
- Thăm âm đạo: ngôi bất thường, ngôi cao hoặc chưa lọt.
- Vỡ tử cung trong chuyển dạ
- Có dấu dọa vỡ, đột ngột đau nhói sau đó bớt đau nhưng tổng trạng xấu dần
- Choáng: da xanh, niêm nhạt, mạch nhanh nhẹ khó bắt, tụt huyết áp, tay chân lạnh
- Xuất huyết âm đạo
- Nước tiểu có thể có màu đỏ
– Nhìn bụng có thể biến dạng, lình phình
- Sờ nắn bụng thấy có phản ứng thành bụng, đau nhói nơi vết mổ, sờ thấy phần thai ngay dưới da bụng
- tim thai suy hoặc không nghe được tim thai
- Khám âm đạo có thể không còn thấy ngôi thai, máu đỏ tươi theo găng.
3. Điều trị
- Dọa vỡ tử cung
- Lập đường truyền TM : Natriclorua 0,9 % hoặc Ringer
- Thông tiểu
- Mổ lấy thai cấp cứu
- Vỡ tử cung
- Hồi sức tích cực
- Mổ cấp cứu
- Xử lý tử cung
+ Bảo tồn tử cung nếu tổng trạng cho phép, < 40 tuổi, < 2 con, nứt hoặc vết vỡ đơn giản, chưa có dấu hiệu nhiễm trùng.
+ Cắt tử cung toàn phần nếu choáng nặng, có nhiễm trùng, vết vỡ phức tạp, > 40 tuổi, số con ≥ 2.
Các vấn đề cần lưu ý
- Hồi sức chống choáng thật tốt trước – trong – sau phẫu thuật.
- Kháng sinh phổ rộng, liều cao trước và sau mổ.
- Nếu bảo tồn tử cung
+ Phải cắt lọc trước khi khâu bảo tồn vết rách do sẹo mỗ cũ
+ Cố gắng phủ được phúc mạc tử cung
+ Cần triệt sản nếu bệnh nhân đủ con
- Cẩn thận không làm tổn thương niệu quản 2 bên
- Quan sát, phát hiện tổn thương ở các cơ quan lân cận để giải quyết kết hợp kịp thời
- Cần theo dõi biến chứng viêm phúc mạc toàn thể hay khu trú trong thời kỳ hậu phẫu
Tài liệu tham khảo
- Bộ y tế – Hướng dẫn Quốc gia về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản năm 2009, trang 100
- Bệnh viện Từ Dũ – Phác đồ điều trị sản phụ khoa năm 2012, trang 20-22
- Bộ y tế – Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị các bệnh sản phụ khoa năm 2015, trang 99-102
