THỦY TINH MẠC & NANG NƯỚC THỪNG TINH
BSCK1. Nguyễn Viết Tuấn
- SƠ LƯỢC:
- Nguyên nhân thủy tinh mạc & nan nước thừng tinh là do còn tồn tại ống phúc tinh mạc và gắn liền với quá trình di chuyển của tinh hoàn xuống bìu, ống phúc tinh mạc phát triển trong suốt tháng thứ 3 của thai kỳ như một phần trồi ra của xoang phúc mạc xuyên qua lỗ bẹn sâu. Tinh hoàn bắt đầu đi xuống sau tháng thứ 7 cùng với sự phát triển của ống phúc tinh mạc vào bìu.
- Bình thường ống phúc tinh mạc tự bít lại từ lỗ bẹn sâu đến tinh hoàn sau khi tinh hoàn đã nằm ở bìu. Phần xa bọc lấy tinh hoàn trở thành tinh mạc, phần trên đó biến thành dây xơ.Tùy theo mức độ tắc không hoàn toàn của ống phúc tinh mạc sẽ để lại về sau thoát vị bẹn gián tiếp, bẩm sinh hoặc thủy tinh mạc.
- Bệnh lý phúc tinh mạc gặp nhiều trong các phẩu thuật nhi. Tỉ lệ gặp từ 0,8 – 4,4% trẻ em. Ở trẻ sinh non tần suất lên đến 30% tùy theo tuổi thai.
- CHẨN ĐOÁN:
- Lâm sàng:
- Nang nước thừng tinh là một khối căng nhẳng, ranh giới rõ, ấn không đau và không giảm thể tích, nằm dọc theo đường đi của thừng tinh, tách biệt với tinh hoàn.
- Tràn dịch màng tinh hoàn biểu hiện bằng bìu to căng nhẳng, không sờ thấy tinh hoàn (trừ trường hợp tràng dịch ít) soi đèn thấy dịch trong suốt và tinh hoàn nằm giữa khối dịch.
- Khi nan nước thừng tinh hoặc tràn dịch màng tinh hoàn có thông với ổ bụng, kích thước của nan hoặc bìu có thể thay đổi và to lên vào buổi chìu tối và bé đi sau một đêm ngủ
- Cận lâm sàng:
Siêu âm:
- Nang thừng tinh tách biệt với tinh hoàn
- Thủy tinh mạc bao bọc tinh hoàn
- ĐIỀU TRỊ:
- Điều trị nội: (Không cần sử dụng thuốc)
- Trong nhiều trường hợp do ống phúc tinh mạc sẽ tự đóng kín vào khoảng 12- 18 tháng tuổi nên nang nước thừng tinh và thủy tinh mạc sẽ tự hết đi.
- Chính vì vậy phẩu thuật chỉ nên tiến hành sau 2t trừ các trường hợp quá căng.
- Điều trị ngoại: Nguyên tắc điều trị và kỷ thuật mổ giống như mổ thoát vị bẹn. Sau khi bốc tách ống phúc tinh mạc khỏi mạch máu và ống dẫn tinh, cắt và khâu ống phúc tinh mạc ở lỗ bẹn sâu, cắt chỏm của nang nước thuần tinh hoặc khối nước màng tinh hoàn, bóp vào khối nước để nước thoát hết ra ngoài. Không cần thâu lộn màng tinh hoàn hoặc cắt bỏ hết nang nước thuần tinh.
- Điều trị nội: (Không cần sử dụng thuốc)
- Chảy máu. Teo tinh hoàn.
- Tổn thương ống dẫn